Die kuns van konsiliasie

Die Kommissie vir Versoening, Bemiddeling en Arbitrasie (KVBA) in Suid-Afrika is ’n onafhanklike statutêre liggaam wat die oplossing van werksplekgeskille deur middel van versoening, bemiddeling en arbitrasie fasiliteer. Die KVBA is gestig ingevolge die Wet op Arbeidsverhoudinge (WAV) en dien as ’n forum vir geskilbeslegting tussen werkgewers en werknemers. Wanneer ’n dispuut ontstaan, kan enige party die KVBA nader. Konsiliasie is die eerste stap in die geskilbeslegtingsproses en het ten doel om ’n wedersyds aanvaarbare skikking te bereik sonder om hof toe te gaan.

Wat is konsiliasie (versoening)?

Konsiliasie is ’n proses voor die KVBA, ’n bedingingsraad of ’n geakkrediteerde agentskap, waar ’n bemiddelaar partye (werkgewer en werknemer) sal probeer bystaan om ’n werksplekgeskil op te los. Dit is ’n wetlik verpligte proses; die uitslag is egter vrywillig, aangesien dit die reg van partye is om te besluit of hulle die dispuut wil skik en op watter voorwaardes. Die proses is privaat en vertroulik, van die rekord af en ‘sonder vooroordeel’ wat beteken dat niks wat die partye tydens die proses sê teen hulle gehou kan word in ’n ander proses nie, tensy dit deur ‘n ooreenkoms of ’n hofbevel afgedwing word.

VOORAFKONSILIASIE

Die kommissaris of ’n bemiddelaar kan partye telefonies of op ‘n ander wyse kontak voor die aanvang van die konsiliasie om maniere te soek om die dispuut op te los. Indien die dispuut opgelos word, is die uitslag bindend.

Voordele van konsiliasie

Konsiliasie is ’n gratis proses wat voorsiening maak vir die vinnige en regverdige oplos van geskille. Dit is ’n geleentheid vir die partye om na mekaar te luister en te probeer ooreenkom op ’n uitkoms wat die dispuut sal afhandel.

DIE KONSILIASIEPROSES BY DIE KVBA

• Die indiening van die dispuut: Die party wat die proses begin, moet die KVBA se voorgeskrewe vorms binne die vasgestelde tydraamwerk voltooi en indien. Die ander party word dan van die dispuut in kennis gestel en die geleentheid gebied om te reageer.
• Keuring van ’n kommissaris: Die KVBA stel ’n kommissaris aan wat as ’n neutrale derdeparty optree om die konsiliasieproses te fasiliteer. Die kommissaris skeduleer ’n datum, tyd en plek vir die konsiliasieverhoor.
• Voorbereiding vir konsiliasie: Beide partye versamel relevante dokumente en bewyse om hul saak te staaf. Hulle kan by voorafkonsiliasie onderhandelinge betrokke raak of poog om die saak informeel op te los.
• Konsiliasieverhoor: Die konsiliasieverhoor vind by die KVBA-kantoor of ’n ooreengekome plek plaas. Die kommissaris fasiliteer gesprekke tussen die partye, moedig dialoog aan en ondersoek moontlike oplossings. Die doel is om ’n wedersyds aanvaarbare oplossing vir die dispuut te vind.
• Skikkingsooreenkoms: Indien die partye tydens konsiliasie ’n skikking bereik, teken hulle die bepalings van die ooreenkoms skriftelik aan. Hierdie skikkingsooreenkoms is wetlik bindend en afdwingbaar.
• Sertifikaat van uitkoms: Indien ’n skikking bereik word, reik die kommissaris ’n sertifikaat van uitkoms uit wat die oplossing van die dispuut bevestig. Hierdie dokument dien as bewys dat die saak opgelos is.
• Geen skikking bereik nie: Indien die partye versuim om ’n skikking tydens konsiliasie te bereik, kan die saak tot arbitrasie oorgaan waar ’n besluit deur ’n onafhanklike arbiter geneem sal word.

Doen aansoek om konsiliasie

’n Werknemer kan aansoek doen vir konsiliasie deur ’n WAV 7.11-verwysingsvorm te voltooi:

• Binne 30 dae vanaf die datum van ontslag.
• Binne 90 dae vanaf die datum van ’n onbillike arbeidspraktyk.
• Binne ses maande vanaf die datum van ’n daad van onbillike diskriminasie.
• Binne ses maande na die handeling of versuim waarna in Artikel 198D (1) van die WAV verwys word.

’n Laat verwysing sal ’n aansoek om kondonasie vereis.

Neem kennis

Dit is belangrik om daarop te let dat die konsiliasieproses by die KVBA bedoel is om informeel, buigsaam en minder teenstrydig te wees. Die fokus is daarop om die dispuut vriendskaplik op te los en om ’n regverdige uitkoms vir beide partye te bereik.

Kontak die LWO vir enige advies of bystand!

Nog nie ‘n LWO lid nie? Kyk na ons lidmaatskap opsies.