Die klagstaat

Die klagstaat is die eerste formele stap voor ’n dissiplinêre verhoor nadat die ondersoek afgehandel is. Hierdie dokument is ook bekend as ‘n kennisgewing van dissiplinêre verhoor en word opgestel deur die werkgewer of menslike hulpbronne beampte. Dit lig die werknemer in oor die hangende verhoor en verwante besonderhede daarvan. Dit moet die werkgewer se behoefte om wangedrag in die werksplek aan te spreek balanseer met die werknemer se reg op ‘n billike en deursigtige proses. Kragtens die Wet op Arbeidsverhoudinge, Wet 66 van 1995 (WAV) en verwante regspraak, moet werkgewers verseker dat klagstate duidelik, regverdig en op grondige bewyse gebaseer is.

Lys die korrekte aanklagte

Die klagstaat moet akkuraat definieer wat die wangedrag is waarvan die werknemer beskuldig word. In plaas daarvan om vae terme soos “swak gedrag” of “insubordinasie” te gebruik, gee besonderhede oor presies wat gebeur het. Byvoorbeeld, indien ‘n werknemer nie ‘n direkte instruksie gevolg het nie, moet die klagstaat uiteensit wanneer dit gebeur het, wat die opdrag was en hoe die werknemer nie daaraan voldoen het nie. Dit help om te verseker dat die werknemer die aantygings verstaan ​​en daarop kan reageer.

Dit is ook belangrik om die erns van die wangedrag en die werkgewer se dissiplinêre kode in ag te neem. Nie elke misstap lei tot ‘n verhoor nie. Byvoorbeeld, growwe wangedrag – diefstal, bedrog of geweld – kan ontslag vir ‘n eerste oortreding regverdig, terwyl geringe of geïsoleerde voorvalle slegs ‘n skriftelike waarskuwing vereis, tensy dit herhaal word.

Kategorieë en sleuteloorwegings

Wanneer daar besluit word oor die aanklagte en hoe om dit te groepeer, moet werkgewers verskeie belangrike faktore in ag neem:

• Werkgewer se beleid: Die aanklagte moet ooreenstem met die werkgewer se gevestigde dissiplinêre kode of reëls. As soortgelyke gevalle in die verlede op ‘n spesifieke wyse hanteer is, help die volg van daardie patroon om dinge regverdig en konsekwent te hou, aangesien konsekwentheid belangrik is om aansprake van begunstiging of diskriminasie te help vermy.

• Duidelikheid en spesifisiteit: Die taalgebruik in die klagstaat moet eenvoudig en duidelik wees. Vermy ingewikkelde regsjargon wat die werknemer kan verwar. Elke aanklag moet op ‘n enkele gebeurtenis of versuim fokus sodat dit vir almal makliker is om te verstaan ​​wat bespreek word.

• Feitelike bewyse: Elke aanklag moet deur duidelike, objektiewe bewyse gerugsteun word. Dit kan byvoorbeeld dokumente, verklarings, e-posse, foto’s en getuienis insluit. Grondige bewyse help om te verseker dat die aanklagte op werklike gebeure gegrond is eerder as op aannames of hoorsê.

• Erns en impak: Neem in ag hoe die wangedrag die werkgewer en werksplek geraak het. Het dit die werksomgewing ontwrig? Het dit ander werknemers of die werkgewer se reputasie benadeel? Geringe foute mag dalk net ‘n waarskuwing regverdig, maar ernstiger wangedrag wat die hele span of besigheid raak, kan strenger maatreëls vereis.

‘n Praktiese voorbeeld

Oorweeg die volgende voorval: Op 30 Januarie 2025 het mnr. X op sy bestuurder, Bestuurder Y, in die openbaar voor ander personeel geskree, hom gevloek en beledig.

’n Klagstaat vir hierdie voorval kan moontlik lees: “Growwe parmantigheid/minagtende gedrag – Op 30 Januarie 2025 was jy betrokke by ’n voorval waar jy op Bestuurder Y voor ander werknemers geskree en hom beledig het deur die volgende grafiese woorde te skree: “(grafiese woorde)”. Jou optrede was uiters onvanpas en disrespekvol en het sy/haar bestuursgesag onder personeel ondermyn en Bestuurder Y persoonlik beledig, wat ‘n ernstige oortreding van ons dissiplinêre kode uitmaak.”

Prosedurele billikheid

‘n Belangrike aspek van die klagstaat is om prosedurele billikheid te verseker. Die werknemer moet ‘n duidelike verduideliking van die bewerings asook voldoende tyd gegee word om ‘n antwoord voor te berei en uiteindelik sy weergawe van die insident by die dissiplinêre verhoor te lewer. Indien hierdie proses nie gevolg word nie, kan dit lei tot dispute of regsuitdagings by die Kommissie vir Versoening, Bemiddeling en Arbitrasie (KVBA).

Die opstel van ‘n klagstaat behels noukeurige oorweging van die feite, die erns van die wangedrag en nakoming van beide wetlike standaarde en die werkgewer se beleid. Deur die korrekte aanklagte te lys en te verseker dat die dokument duidelik en billik is, kan werkgewers hulself beskerm terwyl hulle ook ‘n deursigtige en regverdige werksomgewing bevorder.

Kontak die LWO– vir enige advies of bystand!

Nog nie ‘n LWO lid nie? Kyk na ons lidmaatskap opsies.