Diefstal en afdanking

Op die gebied van arbeidsreg en korporatiewe bestuur is die Wet op die Voorkoming en Bekamping van Korrupte Aktiwiteite, 12 van 2004 (“Prevention and Combating of Corrupt Activities Act, 12 of 2004 ‘PCCA’”) beduidend belangrik, veral wanneer dit kom by die aanspreek van wangedrag van werknemers wat diefstal, bedrog, afpersing of vervalste dokumentasie behels. Hierdie wetgewing stel ‘n deurslaggewende dimensie in wat werkgewers moet in ag neem wanneer hulle die ontslag van ‘n werknemer vir diefstal oorweeg.

Wanneer ‘n werknemer skuldig bevind word aan diefstal van fondse wat aan hul werkgewer behoort, behels die standaardprotokol dikwels ‘n deeglike ondersoek en toepaslike dissiplinêre prosedures. Afhangende van die erns van die oortreding, kan die werknemer ontslaan word dienooreenkomstig met vasgestelde riglyne soos uiteengesit in Bylae 8 van die Wet op Arbeidsverhoudinge, 66 van 1995 (“WAV”). In gevalle waar beduidende geldelike bedrae betrokke is, moet werkgewers egter nou versigtig trap weens die bepalings soos uiteengesit in Artikel 34(1) van die PCCA.

Sedert 31 Julie 2004 het die PCCA ‘n aanmeldingsverpligting ingestel op werkgewers wat kennis dra van, of selfs die vermoede het van ‘n werknemer se betrokkenheid by diefstal, bedrog, afpersing of die gebruik van ‘n vervalste dokument ten bedrae van R100 000.00 of meer. Hierdie mandaat noodsaak dat werkgewers sodanige kennis of vermoede by die Suid-Afrikaanse Polisiediens aanmeld, selfs voordat ‘n ontslag oorweeg word. Die omvang van hierdie vereiste onderstreep die wetgewer se verbintenis tot die bekamping van korrupte aktiwiteite binne die korporatiewe en indiensnemingsektor.

Versuim om aan hierdie verslagdoeningsverpligting wat deur die PCCA opgelê word te voldoen, hou ernstige gevolge vir werkgewers in. Artikel 34(2) van die Wet kriminaliseer ‘n werkgewer se versuim om kennis van ‘n werknemer se wangedrag aan te meld, wat hulle aan potensiële boetes of selfs tronkstraf vir tot 10 jaar blootstel. Dit beklemtoon die erns waarmee die Suid-Afrikaanse regstelsel die verslagdoeningsverpligting beskou en die noodsaaklikheid vir werkgewers om omsigtigheid aan die dag te lê.

Terwyl die PCCA die belangrikheid van verslaggewing versterk, moet werkgewers ook beginsels van regverdigheid en behoorlike proses handhaaf wanneer hulle met werknemers te doen het wat moontlike aanklagte van diefstal in die gesig staar. ‘n Goed gestruktureerde en billike prosedure moet gevolg word voordat ‘n werknemer ontslaan word, om te verseker dat die werknemer se regte gerespekteer word en dat ‘n konsekwente benadering toegepas word. Dit handhaaf nie net etiese standaarde nie, maar beskerm ook die besigheid teen potensiële regsuitdagings. Die PCCA beklemtoon die belangrikheid van ‘n holistiese beoordeling van die omstandighede rondom ‘n werknemer se beweerde diefstal. Werkgewers moet faktore soos die bedoeling, die bedrag en die aard van die wangedrag noukeurig oorweeg. Hierdie beraadslaging help om ‘n toepaslike optrede te bepaal, hetsy dit dissiplinêre maatreëls of nakoming van die verslagdoeningsverpligtinge is. Die beginsel van proporsionaliteit behoort werkgewers te lei om ‘n balans tussen straf en die strewe na geregtigheid te vind.

Die PCCA verteenwoordig ‘n deurslaggewende raamwerk vir werkgewers in Suid-Afrika om finansiële wangedrag binne hul organisasies te bekamp. Terwyl die Wet die mandaat gee vir rapportering van gevalle van wesenlike diefstal of bedrog aktiwiteite, moet werkgewers ook regverdigheid en behoorlike proses handhaaf tydens dissiplinêre aksie. Terwyl werkgewers die kompleksiteit van die Wet navigeer, word hulle herinner aan hul dubbele verantwoordelikheid om hul belange te beskerm en die beginsels van geregtigheid en aanspreeklikheid te handhaaf.

Diefstal in die werksplek is ‘n ernstige wangedrag wat bykomende druk op ‘n besigheid plaas in terme van winsgewendheid en volhoubaarheid. In die meeste gevalle van diefstal is ontslag as ‘n sanksie gepas aangesien die reël teen diefstal nie net goed bekend is nie, maar teruggaan na die wortel van die diensverhouding wat ‘n werknemer bind om in goeie trou op te tree en om die werkgewer se belange te bevorder. Hierdie wangedrag kan die diensverhouding negatief beïnvloed, wat vertroue onversoenbaar maak. Volg altyd die korrekte prosedures met betrekking tot arbeidsaangeleenthede, veral ontslag en algemene dissipline in die werksplek.